ترامپ بارِ دیگر تکان داد

نویسنده: کالول بتّاچارجی

مترجم: دکتر احمد علی

رئیس جمهور آمریکا دونالد ترامپ در جلسه‌ای با نخست وزیر پاکستان عمران خان ادّعا نموده که نخست وزیر هند نارندرا مودی از او خواستار شده بود که در مسئلۀ کشمیر مداخله نماید و به‌عنوان میانجیگر اقدام نماید. این به‌هرحال نصف داستان می‌باشد؛ چون مذاکرات استراتژیکی مابین ایالات متحدۀ آمریکا چیزی است که باید توسط هند بطور مشتاقانه نگریسته بشود. وزارت امورخارجۀ آمریکا توضیح داده که ایالات متحدۀ آمریکا در این مورد نقشی را ندارد و کشمیر یک مسئلۀ دوجانبه مابین هند و پاکستان می‌باشد.

دکتر اس‌جای شانکار وزیر امورخارجۀ هند در پاسخ به‌این بیانیه رئیس جمهور آمریکا توضیح داد که هیچ درخواست اینگونه توسط نخست وزیر نارندرا مودی به‌رئیس جمهور آمریکا نشده.

رئیس جمهور آمریکا و نخست وزیر مودی در حاشیۀ کنفرانس سران گروه-۲۰ در اوساکای ژاپن در ماه گذشته پس از آنکه نخست وزیر هند مجدداً با یک پیروزی چشمگیر روی کار آمده، مذاکره نموده بودند. هردو رهبر همچنین انتظار می‌رود در حاشیۀ اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل در واشنگتن دی‌سی ملاقات نمایند. پریزیدنت ترامپ انتظار می‌رود در آتیۀ نزدیک برای یک مذاکرات دوجانبه از هند بازدید نماید. در این پرتو مذاکرات عالی‌ترین سطح، بیانیه‌ای از طرف پریزیدنت ترامپ در زمانی آمده که طرفین آماده به‌بحث و بررسی موضوعات مهم متعدّد می‌باشند.

ایالات متحدۀ آمریکا از یک طرف با تصویب قانونی، هند را در هفتۀ اوّل ماه ژوئیه یک موقعیت مانند یک همپیمان ناتو فراهم نموده و از سوی دیگر طرفین راجع به‌موضوع منطقه‌ای افغانستان شور و مشورت می‌نمایند. گذشته از آن کنترات‌های دفاعی به‌سطح عالی در شرفِ وقوع می‌باشند. این هنوز واضح نیست که چرا رئیس جمهور آمریکا در یک انحراف از موضع آزمودۀ متوالی حکومت‌های متعدّد آمریکا تحت رؤسای جمهور احزاب متعدّد اینچنین توصیه نموده که او مایل است راجع به‌کشمیر میانجیگری نماید که یک موضوع دوجانبه‌ای مابین هند و پاکستان می‌باشد. این نشان می‌دهد که مرسوماً اصولِ مقدس دیپلماسی دیگر در آمریکا اعتبار ندارند. هند از قرارداد شیملا در سال ۱۹۷۲ اظهار داشته که تنازعات با پاکستان بطور دوجانبه حل و فصل خواهند شد و هیچ شرکت طرف سوّم در این زمینه سزاوار استقبال نیست. این اصول به‌پاکستان در هفته‌های بدنبال جنگِ ۱۹۷۱ بازگو شده که این را اجباری‌تر می‌سازد چون هند در این جنگ فاتح بود.

پاکستان همیشه خواستار میانجیگری طرف سوّم بوده و هند آن را بعنوان یک جریان دیپلماتیک عادّی مسترد ساخته. به‌هرحال در این بار هم هند بطور واضح نشان داده که هیچ طرف سوّم در موضوع دوجانبه وجود ندارد.

هدف مذاکرات سطح عالی مابین پاکستان و آمریکا دادن یک نقش جدید به‌اسلام‌آباد در مدیریت امور آسیای جنوبی و تعادل مجدّد هند می‌باشد. اینچنین به‌نظر می‌رسد که هیئت حاکمۀ آمریکا به‌جلو رفته و یک نقش مدیریت امور افغانستان را به‌پاکستان اعطا نموده که باعث یک خروج آبرومندانه از عملیات نظامی تقریباً دو دهه در آنکشور می‌باشد. اینچنین به‌نظر می‌رسد که آمریکا یک نقش سیاست داد و ستد را به‌پاکستان می‌دهد چون واشنگتن می‌خواهد بطور آبرومندانه افغانستان را ترک گوید.

اگرچه بیانیه رئیس جمهور آمریکا راجع به‌کشمیر توجّه را بخود جلب نموده، این حقیقت امر آشکار می‌شود که هردو پاکستان و آمریکا از چندین ماه مذاکرات دیپلوماتیک پیچیده را می‌نمایند. پاکستان به‌سرکوبی تروریست‌های داخلی از قبیل حافظ سعید پرداخته تا این تاثّر را بدهد که آنچه را که آمریکا می‌خواهد انجام خواهد داد بشرط اینکه آمریکا سیاست خود در قبال آسیای جنوبی را مجدّداً متعادل نماید. انتظار می‌رود یک بازی جدید پس از بازگشت نخست وزیر پاکستان عمران خان از مسافرت آمریکا با پشتیبانی صریح از طرف پریزیدنت ترامپ بشود.