دقیق‌ترین چشمِ هند در آسمان

نویسنده: بیمان باسو 

مترجم: دکتر احمد علی

هند ماهوارۀ خود را که دارای دقیق‌ترین چشم در فضا خواهد بود در روز چهارشنبه از مرکز فضایی ساتیش داوان واقع در ساحل شرقی این کشور به‌مدار انداخت. پیشرفته‌ترین ماهوارۀ سومین نسل عکّاسی و نقشه‌برداری موسوم به‌کارتوسات-۳ در ظرف فقط ۱۷ دقیقه پس از پروازش به‌مدار قطبی گذاشته شد. ماهوارۀ کارتوسات-۳ دقیق‌ترین ماهوارۀ غیرنظامی است که توسط سازمان تحقیقات فضایی هند به‌مدار گذاشته شد. پی‌اس‌ال وی- سی۴۷ که برای پرتاب این نیرومندترین نوع پی‌اس‌ال وی بکاربرده شده پیشرفته‌ترین نوع پی‌اس‌ال وی بود. این راکت بعنوان قسمتی از تدارکات بازرگانی با شرکت محدود فضایی جدید هند ادارۀ فضایی حامل ۱۳ ماهوارۀ نانوی ۲ مشتری آمریکایی بود. ماهواره‌های نانو بزودی پس از آنکه کارتوسات-۳ به‌مدار معینۀ ۵۰۹ کیلومتری‌اش گذاشته شده، براه انداخته شد.

سازمان تحقیقات فضایی هند تاکنون ۸ کارتوسات-۳ را پس از ماه مه ۲۰۰۵ میلادی در مدار گذاشته که یکی در آن یک ماهوارۀ کارتوسات-۱ و ۷ ماهوارۀ کارتوسات-۳ در سری‌های آن بوده. اغلب آمار واصله از آن بخصوص آخرین ۴ ماهوارۀ سری‌های کارتوسات-۲ نسبتاً یکی پس از دیگری در سه سال گذشته پرتاب شده که بطور انحصاری توسط نیروهای مسلح بکاربرده شده. ماهوارۀ کارتوسات-۳ با وزن ۱۶۲۵ کیلوگرم بیشتر از دو برابر وزن ۸ ماهوارۀ قبلی در این درجه بود. بسیاری از تکنولوژی‌های جدید بوجود آمده که عبارتند از دوربین‌های عکّاسی دقیق یا انعطاف‌پذیر، مخابرات آمار سریع، سیستم کامپیوتری پیشرفته و الکترونیکس‌های نیروی جدید.

کارتوسات-۳ نهمین ماهواره در سری‌های کارتوسات ماهواره‌های نظارت ارضی و قابل استفاده در عکّاسی و نقشه‌برداری‌های عالی نسل سوم می‌باشد که فعالیت‌های کارتوگرافیک یا نقشه‌برداری را مجاز می‌نماید. این را می‌توان برای مراقبتِ مرزهای ما نیز بکاربرد. کارتوسات-۳ عالی‌ترین وضوح هیچگونه ماهواره نظارت ارضی را فراهم می‌نماید. با وضوح زمینی ۲۵ سانتی‌متر این بهتر از جهان‌بینی سوم یک ماهوارۀ آمریکایی متعلق به‌شرکت میکسر می‌باشد که تاکنون بهترین وضوح ۳۱ سانتی‌متر داشته. معنی‌اش این می‌باشد که کارتوسات-۳ می‌تواند یک چیز حداقل ۲۵ سانتی‌متر را از ارتفاع تقریباً پانصد کیلومتر برچیند. آخرین ۴ ماهواره سلسله‌های کارتوسات-۲، ۲ سی، ۲ دی، ۲ ای و ۲ اف، دارای وضوح ۶۵ سانتی‌متر بوده. درمیان ۱۳ ماهواره نانو ماهواره‌ای مشبید می‌باشد که هدف ماموریتش رسیدگی آزمایش بستر دریایی و ۱۲ ماهواره نانوی فلاک ۴پی با هدف ماموریت نظارت زمینی می‌باشد.

برطبق سازمان تحقیقات فضایی هند عکس‌های واصله از ماهواره‌های سلسله‌های کارتوسات برای کاربرد کارتوگرافیک، کاربرد شهری و روستایی، طراحی زیربنا، استفادۀ زمینی ساحلی و مدیریتِ آن از قبیل نظارت شبکه‌های جاده‌ای، شبکه‌های آب یا توزیع آب، ایجاد نقشه‌های کاربرد ارضی ازجمله دیگر می‌باشد.

مشارکت نزدیکی صنعت خصوصی در تشکیل، انسجام و آزمایش ماهواره، جنبۀ مهمی ماموریت کارتوسات-۳ می‌باشد. سازمان تحقیقات فضایی هند اظهار امیدواری نموده است که این راه تولید کامل این ماهواره توسط صنعت خصوصی را هموار خواهد ساخت. فعلاً آژانس مذکور دارای هدف تولید ۱۲ الی ۱۸ ماهواره سالانه می‌باشد؛ گزارشات حاکی‌اند که فروشندگان موفق بطور مجموعی برسرِ تولید ۲۷ از ۳۶ ماهواره یا ماهواره‌های بیشتر از آن کار خواهند کرد که تحت پروژۀ سازمان ایسرو برای ۳ سال آینده قرار دارد.

این موفقیت روز چهارشنبه، صلاحیت عالی راکت پی‌اس‌ال وی را بار دیگر نشان داده که بعنوان نیروی اسپ سازمان ایسرو درآورده است. این راکت دوبار در به‌مداراندازی ۴۹ ماهواره تا بحال ناکام گردیده. پرواز عمرانی اوّلش در سال ۱۹۹۳ بطور موفقیت‌آمیز بعمل آمده بود. راکت پی‌اس‌ال وی در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۷ بخوبی کار خود را انجام داده و پرواز آن بدون هیچ مانع بعمل آمده امّا ماهوارۀ نوع آی‌آران‌اس‌اس-1 اِچ نتوانست بعد از ناکامی در گشایش چتر حرارتی پی‌اس‌ال وی- سی۳۹ قبل از رسیدن به‌مدار، کار خود را به‌نحوۀ احسن انجام دهد. پی‌اس‌ال وی نیز برای به‌مدار انداختن چندریان-۱، ماموریت اوّل هند به‌قمر و ماموریت مدارگرد به‌مریخ بکاربرده شده.

ایسرو سازمان تحقیقات فضایی هند اکنون برای اعزام هندیان اوّل از سرزمینِ این کشور به‌فضا آمادگی می‌نماید. قرار است خدمۀ اوّل هند به‌مدار پایین زمین قبل از ۷۵مین سالروز استقلال این کشور در ۲۰۲۲ فرستاده شود. ایسرو با پشت سر گذاشتن یک سلسلۀ موفقیت‌ها می‌تواند امیدوار حصول پیروزی در آن باشد.