رویکرد جامع هند نسبت به‌مدیریت آب

نویسنده: شانکار کومار

مترجم: دکتر احمد علی

با وقف نمودن طرح آب زیرزمین موسوم به"اَتل بوجل یوجنا" یک طرح جاه‌طلبانۀ مدیریت آب به‌ملّت بمناسبت سالگرد تولّد نخست وزیر سابق اتل بیهاری واجپایی، هند عزم راسخش را برای نجات دادن میلیون‌ها نفر از بحران مربوط به‌آب نشان داده است. درحقیقت رویکرد این کشور برای برخورد با بحران آب، هنگامی در پیش جهان قرارداشته که نخست وزیر نارندرا مودی در دومین دورۀ حکومتش وزارت جل شاکتی یعنی نیروی آب را تشکیل داد. این در آزادسازی موضوع آب از روش برخورد شخصی و مبدل نمودن آن بصورت یک رویکرد جامع گسترده‌تر کمک نموده است.

رویای هند نوین بثمر نخواهد رسید تا زمانیکه مسایل کشور برحسب توقعات و آرمان‌های مردم حل و فصل نشوند. طرح آب زیرزمین اتل نه تنها مسئلۀ سطح روبه‌کاهش آب زیرزمین در ۷۸ بخش گجرات، راجستان، هاریانا، مادّیاپرادش، اوتراپرادش، مهاراشترا و کرناتکا را مورد توجه قرارداده بلکه در ایجاد بیداری درمیان کشاورزان راجع به‌احتیاج محصولات علی‌البدل برای کاشتکاری نیز کمک می‌نماید.

زراعت در هند بطور عمده وابسته به‌آبیاری انجام داده شده ازطریق کاربرد آب زیرزمین می‌باشد که بعلت استخراج باندازۀ کافی آب از زمین و الگوهای روبه‌تغییر باران روبه‌کاهش نهاده است. برطبق یک بررسی جدول آب زیرزمین در طول ده سال گذشته در کشور ۶۱ درصد روبه‌کاهش نهاده است. گرمایش جهانی علت اصلی برای کاهش فصل باران و همچنین کاهش آب زیرزمین بدنبال آن می‌باشد. از سال ۱۹۵۰ باران متوسط بمیزان تقریباً 7 درصد روبه‌کاهش نهاده است. در هند فصل باران معمولاً در ماه ژوئن، ژوئیه، اوت و سپتامبر روی می‌بدهد هنگامی که بادهای آمده از قسمت جنوب غربی کشور نمی را از اقیانوس هند، بحر عرب و خلیج بنگال می‌گیرند و آن را بعنوان باران بر زمین می‌بارند. درمیان ماه اکتبر و دسامبر این موج هوا روبه‌تغییر می‌نهد و از جهت دیگر می‌وزد. بهرحال بعلت تغییر آب و هوا این جریان فصلی باران درهم و برهم شده است.

اکنون بجای یک الگوی مرتب، مراحل کمبودِ آب بوجود می‌آیند و بدنبال آن گاهی قحطی و گاهی جریان سیل نیز روی می‌دهد. هند باوجود این حقیقت امر، گریبانگیر این مسایل می‌شود که ازلحاظ تاریخی نسبت به‌کشورهای پیشرفته، گاز گلخانه‌ای کمتر را اخراج می‌نمایند.

خبر خوش‌آیند این می‌باشد که دولت هند آماده به‌مقابله با خطر کاهش آب زیرزمین می‌باشد. مکانیسم طرح آب زیرزمین اتل این حقیقت امر را بطور واضح نشان می‌دهد. این تحکیم چارچوب بنگاهی را برای مدیریت آب زیرزمین و بوجود آوردن تغییراتی به‌سطح جامع برای مدیریت منابع آب زیرزمین پایدار را درنظر می‌گیرد.

مشارکت جوامع در فعالیت‌های متعدد ازقبیل تشکیل انجمن‌های استفاده‌کنندگان از آب، نظارت آمار آب زیرزمین، بودجه‌بندی آب، تدارکات اجرای طرح‌های امنیت آب به‌سطح شوراهای روستایی، اهداف کلیدی طرح آب زیرزمین اتل می‌باشند.

تقریباً ۸۳۵۰ شورای محلی روستایی گسترده در ۷۸ بخش ۷ ایالت از این طرح سود خواهند برد که موازین پاداش به‌آن شوراهای محلی روستایی را دارد که مدیریت بهتر آب را انجام می‌دهند. نخست وزیر نارندرا مودی در دوران آغاز این طرح این حقیقت امر را فاش نمود. نخست وزیر گفت که به‌شوراهای محلی روستایی که کار بهتر را انجام می‌دهند، وجوه باندازۀ کافی تحت طرح آب اتل فراهم خواهد شد. این واقعاً نشانگر یک گام جسورانه در جهت مدیریت آب زمینی می‌باشد.

اگرچه برای بیشتر نتیجه‌خیز ساختن آن، لزومی دارد که کشاورزان به‌اعتماد گرفته بشوند و از آنها خواسته شود که طور و طرق زراعتی‌شان را تغییر بدهند. این ضروری است که آنها توجّه را به‌روش‌های کار زراعتی متمرکز نمایند که برای آن آب کمتر بخاطر زراعت وجود دارد. محصولاتی مانند نیشکر نیازمند آب زیادی است و در اراضی که اینچنین محصولات زراعی کاشت می‌شوند، شاهد کاهش در سطح آب زمینی شده است.

برای کاهش دادن اتلاف آب، نیاز دگرگونی در طور و طرق زراعتی قدیمی وجود دارد. از کشاورزان بایستی برای استفادۀ کمتر از آب تشویق نمود در جایی که سطح آب زمینی بسیار است درحالیکه روستایان باید برای صورت نهایی دادن طرح عمل آب و ایجاد یک صندوق آب بطور باهمی کار کنند. باوجود این همه، این یک تجلیل شایانی از شخصیت بصیرت افروز نخست وزیر اسبق این کشور اتل بیهاری واجپایی خواهد بود اگر رویایش برای مبدل ساختن اراضی بایر به‌اراضی سرسبز ازطریق تغییر دادن طور و طرق کشاورزی در جهت بکاربردن آب و مدیریتش در این کشور به‌تحقق رسید.