عقب‌کشی ایران از طرح عمل جامع مشترک و تاثیراتش بر جهان
نویسنده: دکتر آصف شجاع
مترجم: دکتر احمد علی
در مابعد هلاکت ژنرال ایرانی قاسم سلیمانی توسط آمریکا و سلسلۀ رخدادهای مابعدی، آخرین وضعیت این می‌باشد که ایران تهدید نموده که ممکن است از پیمان عدم تکثیر هسته‌ای عقب‌کشی نماید، اگر اتحادیۀ اروپایی موضوع هسته‌ای ایرانی را به‌شورای امنیت سازمان ملل ارایه نمود. این یک تاثیر مهمی پس از هلاکت ژنرال سلیمانی است که همه دیگران را تحت‌الشعاع قرارداده، چون عواقبش ممکن است خیلی دوررس و برای منطقه و همچنین برای رژیم عدم تکثیر جهانی زیان‌آور باشد. تهدید عقب‌کشی از پیمان عدم تکثیر هسته‌ای بدنبال این تصمیم گزارشی دولت ایران آمده که آنکشور دیگر شرایط طرح عمل جامع مشترک موسوم به‌قرارداد هسته‌ای ایران را رعایت نخواهد نمود.
تقاضای ایران برای عقب‌کشی از پیمان عدم تکثیر هسته‌ای یک عکس‌العمل ناشی از مکانیسم تصفیۀ تنازع، یک مادّۀ گنجانیده شده در قرارداد هسته‌ای، توسط گروه سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان آمده، که قسمتی از این قرارداد بوده. این حقیقت امر که آمریکا بقرار گزارشی کشورهای اروپایی را برای انجامِ آن تحت فشار گذاشته، نشان می‌دهد که ادامۀ اینچنین فشار بر اروپاییان ممکن است باعث عقب‌کشی واقعی ایران از طرح عمل جامع مشترک ایران بشود.
کاربرد مکانیسم تصفیۀ تنازع و سپس ارایه موضوع هسته‌ای ایران به‌شورای امنیتِ سازمان ملل ممکن است منجر به‌خاتمۀ تحریمات شورای امنیت سازمان ملل بر ایران بشود. ایران قبلاً از نتایج تحریمات تحمیلی یکجانبه توسط آمریکا آسیب دیده، که منجر به‌ناآرامی داخلی بزرگ شده است. تحریمات چندجانبه اضافی باعث ناآرامی داخلی بیشتر خواهد شد که باعث تهدیدِ شدید به‌رژیم اسلامی، و انتقام‌جویی شدید ممکنه نسبت به‌اینچنین تظاهرات توسط دولت ایران خواهد شد.
اختلافات کنونی مابین ایران و آمریکا را می‌توان بعنوان نتیجۀ عقب‌کشی یکجانبه از طرح عمل جامع مشترک توسط دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در تاریخ هشتم ماه مه ۲۰۱۸ باوجود تصدیق مرتب آژانس انرژی اتمی بین‌المللی که ایران تعهدات موجود در این قرارداد را تامین می‌نماید، نگریسته بشود. درحقیقت ایران پس از عقب‌کشی آمریکا از این قرارداد به‌این امید یک سال انتظار کشیده که کشورهای اروپایی یک راه عمل را خواهند یافت، در غیر این صورت ایران در تاریخ هشتم ماه مه ۲۰۱۹ اعلام نموده که از تعهداتش نسبت به‌طرح عمل جامع مشترک منصرف خواهد شد.
هدف مقدماتی طرح عمل جامع مشترک انقباض سرعت غنی‌سازی اورانیوم ایران است. عقب‌کشی ایران از آن موجب سرعت عالی‌تر غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران خواهد بود. فرانمایی برنامۀ هسته‌ای ایران یک عنصر مهم دیگر طرح اقدام جامع مشترک بوده و بنابراین عقب‌کشی ایران از این پیمان نیز نتیجه‌ای را ببار خواهد آورد که کشورهای دیگر قادر به‌دانستن ماهیت واقعی و پیشرفت در برنامۀ هسته‌ای ایران نخواهد بود.
همچنین بیم و ترس مربوط به‌برنامۀ هسته‌ای ایران ممکن است بر کشورهای دیگر بخصوص عربستان سعودی یک رقیب منطقه‌ای ایران تاثیر بگذارد و ممکن است این منجر به‌مسابقۀ تسلیحات هسته‌ای در منطقۀ خاورمیانه تبخیرپذیر از قبل بشود. این نیز می‌تواند بعضی از کشورهای دیگر را برای مخالفت با این برنامۀ هسته‌ای ایران وادار بسازد و ممکن است ایالات متحده و اسرائیل آماده به‌تهاجم نظامی بر موسسات هسته‌ای ایران بشوند که منتج به‌تشدید وضعیت متشنج خواهد شد. در این مورد این نیز باید نشان داد که بعلت حیثیت ایران بعنوان یک مخزن غنی هیدروکاربون، یک جنگ در منطقۀ خلیج ممکن است نتایج بسیار منفی بر اقتصادِ جهان بگذارد. آقای جواد ظریف وزیر امورخارجۀ ایران در هفتۀ گذشته در دهلی‌نو حضور داشت. او مذاکرات مفصلی با نخست وزیر هند نارندرا مودی و وزیر امورخارجۀ این کشور اس جایشانکار بعمل آورد. دهلی‌نو برای صلح در خلیج فارس اظهار آرزومندی نمود.
بیانیۀ اخیر محمود واعظی رئیس دفتر ریاست جمهوری ایران که در آن او ایران و عربستان سعودی را برای همکاری باهمی ترغیب نموده، تشویق‌آمیز است. کشورهای خلیج فارس باید برای تامین و اعاده امنیت در این منطقه بطور باهمی کارکنند. این برای صلح و ثبات منطقه‌ای و رفع نمودن پتانسیل تکثیر هسته‌ای بسیار مهم است. این هردو کشور منطقه‌ای باید وسایل دیپلماتیکی را برای رفع نمودن اختلافات متقابل‌شان دریافت نمایند.
Comments
Post a Comment