دالان اقتصادی پاکستان و چین: یک بار وام برای پاکستان

نویسنده: ام ک تِکّو 

مترجم: دکتر احمد علی

بدون هیچ شک و تردید دالان اقتصادی پاکستان و چین پس از تکمیل آن یک قرارداد منفعت‌بخش برای بیجنگ خواهد بود. این خیلی مهم است که این پروژۀ ۶۲ میلیارد دلاری قرار است باعث دسترسی آسان چین به‌خلیج و اقیانوس هند بشود، چون این استان سین‌کیانگ غربی محاط به‌خشکه را با بندر گوادر در بلوچستان مرتبط می‌سازد

امّا این دقیقاً پاکستان را به‌کجا خواهد گذاشت؟ این سوالی است که تحلیل و تجزیه‌گران متعدد، بشمول بعضی از منتقدین داخلی پروژه در پاکستان از مدّت مدیدی می‌پرسند. این فقط اینطور نیست که دالان اقتصادی پاکستان و چین و مجموعه‌ای از پروژه‌های دیگر مربوط به‌آن شاهد افزایش قیمت بوده و بعضی از آن در پشت برنامه‌ریزی قراردارند. اینها شامل پروژۀ بزرگ نیروی برق آبی و خط راه آهن بسیار جاه‌طلبانه مربوط کنندۀ پیشاور با کراچی می‌باشند. هزینۀ اساسی این خطّ راه آهن بمیزان ۸.۲ میلیارد دلار بوده، سپس این بمیزان ۶.۲ میلیارد دلار کاهش یافته. این منجر به‌یک کمی جشن‌گیری برای پس‌انداز یک هزینۀ ۲ میلیارد دلاری در این پروژه گردیده. اکنون گزارشاتی نشان می‌دهد که هزینۀ واقعی آن ممکن است بمیزان ۹ میلیارد دلار بالا برود

دالان اقتصادی پاکستان و چین پس از تکمیل آن گمان می‌رود قسمتی از ابتکار عمل جاه‌طلبانه جاده‌ای و ناحیه‌ای را تشکیل بدهد که به‌هزینۀ تقریباً یک تریلیون دلار تمام خواهد شد. این ابتکار عمل جاده‌ای و ناحیه‌ای بطوری طرح‌ریزی شده که منافع و جاه‌طلبی‌های آیندۀ چین را نگه خواهد داشت. بطوریکه مرکز وابسته به‌واشنگتن برای عُمران جهانی خاطرنشان ساخته، ۸ کشور ازجمله پاکستان که قسمتی از این ابتکار عمل ناحیه‌ای و جاده‌ای می‌باشند در معرض خطر وام قرار می‌گیرند

علل برای این تا باندازه‌ای دارای منظرۀ تاریک فراتر از جستجو نمی‌باشند. تا آنجا که مربوط به‌سریلانکا و مالدیوز می‌باشد این هردو کشور همجوار آسیای جنوبی قبلاً بدام وام چین افتاده بودند. این چنین تجربه فقط محدود به‌آسیای جنوبی نیست. در ضمن کشورهای متعدد در آفریقا نیز، پروژه‌های چینی عدّه‌ای از کشورها را بدام وام‌های بزرگ انداخته که آنها اساساً برای آن چانه‌زنی ننموده بودند. علل آن فلسفۀ عُمران ماورای چین می‌باشد. چین معتقد اعطای وام‌های امتیازی نیست. این وام را به‌شرایط بازرگانی فراهم می‌کند که خیلی متورم بنظر می‌رسد. یک مثال واضح آن فرودگاه بین‌المللی متاله در سریلانکا می‌باشد که با کمکِ مالی چین تهیّه شده است. این فرودگاه بعنوان یک فرودگاه مدرن بنظر می‌رسد امّا هیچ سیّاح از آن استفاده ننموده است

علاوه براین، روندهای مزایدۀ چین فرانما نیستند و نه آن موازین بین‌المللی را دنبال می‌نمایند. نتیجۀ خالص آن این می‌باشد که شرکت‌های چینی، ذینفع عمدۀ آن می‌باشند. دالان اقتصادی پاکستان و چین استثنایی نبوده است. پاکستان گذشته از داشتن توازن تجاری نامساعد با چین وادار به‌پول نقد از جاهای دیگر برای مدیریت حساب‌های بانکی‌اش شده است. پاکستان دُچار کمبود سرمایه پیاپی برای بازپرداخت وام‌ها به‌بستانکارانش با صندوق مالی پول رجوع نموده است

از هرلحاظ، دالان اقتصادی پاکستان و چین به‌بار وام اسلام‌آباد باندازۀ کافی خواهد افزود. بازپرداخت این وام مربوط به‌‌دالان اقتصادی پاکستان و چین انتظار می‌رود که به‌مدّت چهار و نیم دهه طول بشکد. اگر اسلام‌آباد این را ظاهراً مورد توجّه قرار نمی‌دهد علتش این می‌باشد که آنکشور این را بعنوان یک هزینۀ کوچک برای پرداخت برای پشتیبانی از دوستِ همیشگی‌اش در فورم‌های بین‌المللی می‌بیند. بدون هیچ شک و تردید شرکت‌های چینی به‌این بانک می‌خندند

از نقطۀ نظر هند، حضور فزاینده‌ای چین در گوادر نباید خالصتاً ازلحاظ اقتصادی نگریسته بشود و نه این باید بعنوان تلاش‌های چین برای افزایش نفوذش در هیچ جای دیگر در منطقۀ اقیانوس هند از قبیل مالدیوز، سریلانکا و بنگلادش بطور انزوا نگریسته بشود