قضيۀ کلبوشن جاداو و يک نوع معمای پاکستان

نويسنده: دکتر آشوک بهوریا

مترجم: محمود عالم ملک

دسترسی کنسولی منظم پاکستان هفتۀ گذشته به‌کلبوشن جاداو برای دومین بار پس از ۱۲ درخواست همانندی بعمل آمد. این دسترسی مانند دسترسی قبلی در ماه سپتامبر ۲۰۱۹ یک کار بیهوده بود

در واکنش به‌درخواست‌های هند پاکستان بدنبال اعلام فرمان در ماه مه ۲۰۲۰ بطور آشکار برای مطابقت با دستور ماه ژوئیه ۲۰۱۹ از دیوان بین‌المللی دادگستری جهت فراهمی یک مکانیسم فعال برای بررسی و تجدید بررسی قضاوت آوریل ۲۰۱۷ دادگاه نظامی مبنی بر مجازات مرز به‌جاداو در یک قضیۀ ناروایی جاسوسی و خرابکاری در پاکستان برای دسترسی غیرموانع و غیرضروری اطمینان داده بود

این امیدی وجود داشته که پاکستان اطمینان خود را رعایت خواهد کرد. دو مامور کمیسیون عالی هند در حضور مقامات پاکستان با یک رفتار ترساندنی باوجود اعتراضات هند دسترسی داده شدند. جلسۀ کامل ثبت می‌گردید و هیچ مکالمۀ آزاد و برای مشغول داشتن جاداو با حقوق قانونی دادخواستی‌اش برای بررسی و حصول امضای او برای ادامه دادن قضیه برطبق مقررات دستور پاکستان امکان‌پذیر نبود. هند گفته است که این تمرین نه سودمند بود و نه معتبر و روش برخورد پاکستان را غیرجدّی و مسدودکنندۀ خوانده. این آشکار است که پاکستان سراسر حادثه را به‌یک نحوۀ مناسبات عمومی بجای جویا شدن به‌اجرای جدی قضاوت دادگاه بین‌الملیی مبدل ساخته بود

بطور قابل توجه ماه گذشته دادستان کل اضافی پاکستان احمد عرفان به‌رسانه‌ها مطلع ساخه بود که تاریخ ۱۷ ماه ژوئن از جاداو برای یک بررسی دادخواستی تقاضا بعمل آمده بود اما او از انجام این کار برای بررسی مجازات و محکومیت خود انکارکرد

برطبق دستور جاداو یک مدت شصت سال داشته بود که در آن مدت این لازم بود که او بررسی دادخواستی خود را پرسازد. این ضرب‌الاجل هم‌اکنون سپری شده است حتی از اینکه وزیر امورخارجۀ پاکستان شاه محمود قریشی اکنون دسترسی کنسولی را برای سومین بار بدون حضور کسی مامور پاکستان پیشنهاد کرده است

هند تکرار نموده است که هرگونه مذاکرات مابین مامورین کنسولی و جاداو باید بطور لازمی در پنهانی و بدون حضور هیچ مامور پاکستان و یا ضبط گفتگوی‌شان توسط پاکستان صورت بگیرید تا اینکه جاداو بطور آزادانه و بدون نگرانی‌های هرکدام فشار گفتگو نماید بعلت اینکه او از مدت مدیدی در زندان مانده و درگذشته مکرراً تهدید نموده شده

تقریباً ۴ سال گذشته است که آقای کلبوشن جاداو یک تبعه بدنبال بزور ربودگی‌اش توسط امنیتی پاکستان در مارس از ایران، بطور غیرقانونی در بازداشت پاکستان قرارداشته است. سپس یک دادگاه نظامی پاکستان او را در تاریخ ۱۰ آوریل ۲۰۱۷ محکوم به‌مرگ نموده. بعداً هند قضیۀ کلبوشن جاداو را در تاریخ ۸ مه به‌دیوان جهانی دادگستری برده و ۱۰ روز بعد دیوان جهانی دادگستری ازطریق اقدامات موقتی به‌پاکستان دستور داده که این امر را تضمین نماید که جاداو بدار کشیده نخواهد شد

بعد از ۲ سال در تاریخ ۱۷ ژوئیه ۲۰۱۹، از موقف هند حمایت نموده که پاکستان از تعهداتش طی کنوانسیون وین دربارۀ روابط کنسولی ازطریق عدم آگاه ساختن هند از بازداشت جاداو و محروم‌سازی هند از حق دسترسی کنسولی به‌جاداو تخلف‌ورزی نموده بود

دیوان جهانی دادگستری به‌پاکستان هدایت داده که جاداو را از حقوقش آگاه بسازد و دسترسی کنسولی به‌هند فراهم نماید. این نیز به‌پاکستان دستور داد که حق به‌محاکمه کشیدن عادلانه آقای جاداو را برسمیت بشناسد و از حق جاداو بخاطر دادخواست برای بررسی موثر و رسیدگی مجدد محکومیتش ازطریق گزینه‌های خود او احترام بگذارد

وزارت امورجارجۀ هند حاکی است که هند بصورت عدم فراهمی دسترسی کنسولی بدون مانع و دستاویز مربوطه برای دادخواست از دیوان جهانی دادگستری در تاریخ ۱۸ ژوئیه سعی نمود اگرچه وکیل دادگستری پاکستانی این مطلع ساخت که دادخواست بررسی را نمی‌توان در عدم موجودگی اختیار نمایندگی از سوی آقای جاداو و دستاویز مربوطه، تقدیم نمود

انتظار می‌رود آنچه که مربوط به‌کنوانسیون وین است، پاکستان از تعهداتش نسبت به‌نشان دادن رفتار خوبی منصرف نخواهد بود